1 Қолында жоқ – жомарт. Бедный – всегда щедрый.
2 Жарлының байда тоқтылы қой ақысы кетіпті. Бай бедняку овцу с ягненком задолжал.
3 Ер қолында мал тұрмайды,
Елек ішінде су тұрмайды. В решете вода не держится,
у щедрого деньги не держатся.
4 Бай аузында семіз сөз. Вся щедрость бая – на языке.
5 Құзғын ас таңдамайды. Ворон не разбирает что клюет.
6 Қарғаның бір көзі оқта, бір көзі боқта. Ворона одним глазом смотрит на пулю, другим – на навозную кучу.
7 Көз бір уыс топыраққа тояды. Глаза насытятся только горстью земли (т.е. со смертью).
8 Алтын тыққан адам аштан өлер. Дрожащий над золотом с голода умирает.
9 Аласыға алтау аз,
Бересіге бесеу көп. Дающему пяти много, берущему шести мало.
10 Көтере алмаған, қосып арқалайды. Жадность не считается с посильностью ноши.
11 Түйе сойған, ешкі сойғаннан дәм етіпті. Зарезавший верблюда, зарится на мясо чужой козы.
12 Сыйлап берген су да тәтті. И вода сладка, если от души подана.
13 Қас екеніңді қабағыңнан танимын.,
Сараң екеніңді табағыңнан танимын. Недруга глаза выдают, скупого - угощение.
14 Өзі сұрағаннан сарқыт дәметпе. Не жди подношения от того, кто сам не наелся.
15 Піскен астың күйігі жаман. На готовую еду всегда находятся едоки.
16 Біреуге мал қайғы,
Біреуге жан қайғы. Один трясется за жизнь свою, другой – добро свое.
17 Сараң да бір, сасық су да бір. От скупого пользы, что от гнилой воды.
18 Етпен қарын тоқ,
Ниетпен наның тоқ. От мясо желудок сыт, от внимания – душа.
19 Өзі тоймастың көзі тоймас. Пока глаза не насытятся, желудок сыт не будет.
20 Екі сараңның қолы бір-біріне әзер жетеді. Скупым и руки друг другу подать жалко.
21 Алаған қолым береген. Рука, умеющая брать, умеет и сама давать.
22 Сараңның қолы қалтырауық. Скупого дрожание рук выдает
23 Қас араң өз тамағын өзінен тығады. Скупой свое от себя прячет.
24 Сараңның асы піскенше, таудың тасы піседі. Скорее камень сварится, пока гость не уйдет.
25 Соқырдың өз бидайын өзіне қуырып беріп. Слепого угостили, пожарив ему его же пшеницу.
26 Берместің асы піспес,
Қазаны оттан түспес. Скупого обед не сварится, пока гость не уйдет.
27 Сараңдық ауылдастан жұғады,
Я бауырластан жұғады. Скупость – зараза. Она пристает либо от соседей, либо родичей.
28 Қолы ашықтың - жолы ашық. У кого руки щедры, тому все дороги открыты.
29 Берместің сылтауы көп. У скупого много оправданий для отказа.
30 Иттен сүйек қарыздар. Собаке кость задолжал.
31 Өзі тойса да көзі тоймайды. У обжоры живот трещит, а глаза еще просят.
32 Жетімнің қарны жетеу. У сироты семь желудков.
33 Табақты үйдіңтауығы –
Қос жұмыртқа туады. У щедрых хозяев куры по два яиц несут.
34 Сараң асын бермейді,
Көзінің жасын бермейді. Угоститься у скупого, как слезами его написать.
35 Төренің тілі тәтті, діні қатты. Торе язык сладок, а душа черства.
36 Сараңнан сарқыт жегенше,
Иттен тартып же. Чем от скупого угощения ждать, лучше у собаки кость отобрать.
37 Бермегенді беріп ұялт. Чтобы пристыдить скупого, сам его одари.
38 Тілеушінің бір беті қара,
Бермеушінің екі беті қара. У просителя одна щека горит, у отказывающего обе щеки горят.
39 Берген жомарт емес, алған жомарт. Не тот щедр, кто дает, а тот кто не берет.
40 Алтын көрсе періште жолдан таяды. Увидев золото, и ангел свернул с дороги.
41 Жыланға түк біткен сайын қалтырауық болады. Чем больше жиреет змея,
тем больше от жадности трясется она.
42 Екі тышқан бір байдың жұртына таласыпты. Две мыши из-за байского мусора подрались.
43 Ақылды арын қорғайды,
Сараң малын қорғайды. Умный честь свою оберегает, скупой скот свой оберегает.
44 Сараңдықтың соңы – арамдық. Жадность подталкивает на подлость.
45 Сараңға саңыраулық қонады,
Естісе де естімеген болады. Жадность порождает тугоухость:
слышит, да вида не подает.
46 Жақсыны арман аздырар,
Жаманды құлқын тоздырар. Умного мечта ведет вперед,
дурня подлость тянет назад.
47 Біреу бетінен жазады,
Біреу ниетінен жазады. Один страдает из-за внешности, другой из-за жадности.
48 Жақсы – арына құл,
Жаман – малына құл. Умный - раб своей чести,
Дурень - раб своей собственности.
49 Жебір түйе жабуын жер. Прожорливый верблюд свою попону готов съесть.
50 өз нәпсісін жеңген – батыр. Тот истинный герой, кто волю страсти не дал своей.
51 Түлкі түсінде тауық көреді. Лисе снится курица.
52 Алмақтың да салмағы бар. Любишь брать, умей и сам давать.