1. Сөздің көркі мақал,
Жүздің көркі сақал.
Краса лица – борода, краса речи – пословица.
2. Байлауы жоқ шешеннен, үндемеген есті артық.
Лучше умный молчун, чем речистый болтун.
3. Ақынның тілі қылыштан өткір, қылдан нәзік.
Слово акына острее клинка и нежнее волоска.
4. Көп сөз – күміс,
Аз сөз – алтын.
Многословие – серебро , молчание – золото.
5. Көп сөз – есекке жүк.
Многословие седока – лишний груз для ишака.
6. Ділмардың сөзі ұстаның бізінен өткір.
Слово оратора острее шила сапожника.
7. Шешендік күші – шындық.
Сила оратора в правдивости его слов.
8. Тұз астың дәмін келтіреді,
Мақал сөздің дәмін келтіреді.
Соль вкус пище придает, пословица – речи.
9. Сөзшеңді үндемеген жеңеді.
Болтуна только молчун остановит.
10. Мылжың үндемесе басы ауырады.
Болтун помолчит – голова у него заболит.
11. Суды шым тоқтатар,
Сөзді шын тоқтатар.
Воду останавливает запруда, болтуна – правда.
12. Аз сөйлесең де саз сөйле.
Говори редко, но метко.
13. Аузына келгенді сөйлеу –
Ақымақтың ісі.
Алдына келгеннін жеу –
Айуанның ісі.
Зверь жрет, что на глаза попадет:
дурак плетет, что на ум взбредет.
14. Отқа барған әйелдің – отыз ауыз сөзі бар.
За огнем к соседям пошла – тридцать слов понесла.
15. Түймедейді түйедей етіп.
Из пуговицы верблюда делать.
16. Құр судан май шықпайды,
Құр сөзден мән шықпайды.
Из воды масло не выжмешь,
в пустом слове мысли не найдешь.
17. Ине көзінен сынады,
Шешен сөзінен сынады.
Иголка ломается с ушка,
Оратор спотыкается на слове.
18. Көп сөйлесең тақылдақ дер,
Сөйлемесең ақымақ дер.
Много будешь говорить – трещоткой прослывешь,
мало будешь говорить – дураком прозовут.
19. Дәлдеп атып жауды өлтір,
Дәлдеп айтып дауды өлтір.
Меткий выстрел врага разит,
меткое слово спор гасит.
20. Тілге шешен – іске мешел.
Кто на слово щедр, тот на дело скуп.
21. Жалғыздық құдайға жарасар,
Көпсөзділік құранға жарасар.
Одиночество удобно богу, многословие – корану.
22. Шебердің қолы ортақ,
Шешеннің сөзі ортақ.
Руки умельца и язык оратора – народа достояние.
23. Коңілдегі құпияңды –
Көзің айтып қояды,
Көп сөйлеген күпілдеп –
Сөзің айтып қояды.
Тайну души глаза выдают,
болтающий без умолку правду выдает.
24. Орынды айтылған сөз –
Орнына қағылған шеге сияқты.
Уместно сказать, что гвоздь вколотить.
25. Шешеннің сөзі мерген,
Шебердің көзі мерген.
У оратора слова меткие, у мастера глаза зоркие.
26. Әзілде кек жоқ,
Өсекте шек жоқ.
Шутка на месте остается, сплетня дальше несется.
27. Тілде тиек жоқ,
Ауызда жиек жоқ.
Язык – без запора, рот без ограды.
28. Қысыр сөзде қырсық көп.
Языком зря молоть – беду на кликать.
29. Өсекшінің тілі қышып тұрады.
У сплетника язык постоянно чешется.
30. Тіл қылыштан өткір.
Язык – острее сабли.
31. Ертеңгі сөз түсте жоқ,
Түстегі сөз кешке жоқ.
Обещанное утром, к обеду забывают,
обещанное в обед, к вечеру забывают.
32. "Көрдім” деген көп сөз,
"Көрмедім” деген аз сөз.
"Не видел” – только одно слово,
"видел” – уже много слов.
33. Сөз қуғанға пәле жолығады,
Жол қуғанға қазына жолығады.
Язык не знает отдыха – беду наживешь,
ноги не знают покоя – богатство наживешь.
34. Ауызбен орақ орғанның белі ауырмайды.
Языком хлеб молотить – спина не за болит.
35. Аузымен астау шапқан
Қолымен жаңқа жара алмас.
Языком корыто выдалбливает,
а руками щепку не расколет.
36. Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі.
Болтающий не думая, умирает не болея.
37. Ауыз – дарбаза, сөз – самал,
Құдай ұрғанға не амал.
Рот – ворота, слово – ветер.
Когда бог карает, закрыть ворота забывают.
38. Тілменен тікен тартып болмайды.
Языком занозу не вытащишь.
39. Жақсы адам тауып айтады,
Жаман адам итше қауып айтады.
Умный уместно говорит,
дурень как собака рычит.
40. Мал басынан байланады,
Адам тілінен байланады.
Корову за рога связывают, человека – за язык.
41. Ұялмас бетке талмас жақ береді.
У бесстыжей рожи язык не знает удержу.
42. Айтуға оңай, істеуге қиын.
Языком все легко, только рукам трудно.
43. Үндемеген үйдей пәледен құтылады.
Молчание от самой большой беды избавляет.